1. Wstęp
2. Śladami wiary ateisty
2.1. Czy możliwy jest światopogląd bez metfizyki?

2.1.1. Soloscientyzm
2.1.2. Nowy, wspaniały świat

2.2. Brzytwa Okhama i milion dolarów w walizce
2.3. Wiara i wiedza
2.4. Różnią nas tylko poglądy metafizyczne
2.5. Budowanie światopoglądu metodą naukową?

3. Komentarze do artykułu Mariusza Agnosiewicza
3.1. Ad. I "Moje krótkie podsumowanie tezy, że tzw. naukowy ateizm nie opiera się na wierze, lecz na wiedzy i metodzie naukowej"
3.2. Ad. II "Dekalog błędów Wuja Jarka"
3.3. Ad. III "Irracjonalizm naukowego ateizmu, czyli jak się manipuluje owcami"

4. Zakończenie
5. Spis linków internetowych

Serwis www.racjonalista.pl zastąpił strony Klerokratii i zgłasza ambicję stania się bazą intelektualną polskich racjonalistów. Od pewnego czasu toczę na tamtejszym forum dosć zabawną dyskusję ("Do 'Wuja Zboja'", "A propos Kołakowskiego...") z jednym z redaktorów, Mariuszem Agnosiewiczem.Dyskuję tę wywołał pośrednio mój artykuł ("Nienaukowość naukowego ateizmu"), zawierający między innymi krytykę błedów logicznych występujących w sztandarowym usprawiedliwieniu tzw. naukowego ateizmu: "Naukowy ateista buduje swój pogląd na świat tylko na podstawie obiektywnej, naukowo weryfikowalnej wiedzy, za to każdy teista musi podpierać się w swoich poglądach pozbawioną podstaw wiarą". Mówiąc krótko: podobno ateista wie, zaś teista wierzy, czyli im bardziej kto racjonalistyczny, tym bliżej mu do ateizmu.

Ponieważ takie usprawiedliwienie ateizmu brzmi bardzo silnie i łatwo przemawia do wyobraźni, jest ono przedmiotem powszechnej krytyki ze strony ludzi wierzących w Boga. Niestety, ich krytyka najczęściej chybia celu, gdyż zwykle opiera się na błednym przekonaniu, że aby racjonalnie odrzucic ideę Boga, trzeba wpierw eksperymentalnie udowodnić Jego nieistnienie. To przekonanie jest błędne, ponieważ na tej zasadzie można równie dobrze uzasadniać, że aby odrzucic racjonalnie wiarę w krasnoludki, trzeba wpierw doświadczalnie udowodnić ich nieistnienie... Przyjęcie takiego eksperymentalnego kryterium nieistnienia prowadziłoby więc automatycznie do inflacji bytów. Bo kto udowodni eksperymentalnie, że nie istnieją krasnoludki, niewidzialne zielone smoki, oraz prześliczne kałapućki? (Proszę nie pytać, co lub kto to kałapućka, bo ja sam nie wiem; zainteresowanych odsyłam do bajki "Porwanie w Tiutiurlistanie" Wojciecha Żukrowskiego.)

Aby uniknąc takiej inflacji bytów, racjonalnie myślący ludzie stosują tzw. kryterium ekonomiczne, czyli Brzytwę Okhama: "nie mnóż bytów bez potrzeby". Nie dowody na nieistnienie, lecz praktyczna potrzeba postulatu o istnieniu danego bytu stanowią więc kryterium decydujące o przyjęciu lub odrzuceniu tego postulatu w racjonalnym obrazie świata. I z tego właśnie względu brak dowodu na nieistnienie Boga nie bardziej świadczy o fideiźmie ateistów niż brak dowodu na nieistnienie krasnoludków świadczy o fideiźmie rodziców tłumaczących dziecku, że krasnale są tylko w bajkach...

Powszechność błednej krytyki argumentu "ateista wie a teista wierzy" przez zwracanie uwagi na niemożliwość dowiedzenia nieistnienia Boga jest zapewne przyczyną, dla której pan Agnosiewicz ma trudności ze zrozumieniem, na czym polega moja argumentacja. Rozpocznę więc od dokładniejszego omówienia mojej krytyki, która co prawda z domaganiem się dowodów na nieistnienie nie ma nic wspólnego, ale mimo wszystko również odnosi się do niemożliwości przedstawienia dowodu - tyle, że chodzi tu o dowód istnienia, a nie o dowód nieistnienia. Dopiero potem przejdę do wyjaśnienia, na czym polegają błędy przedstawione w rozumowaniu pana Agnosiewicza.

1. Miesza się pojęcia, ignorując różnicę pomiędzy obiektywnymi naukami przyrodniczymi i subiektywną filozofią. Gubi się w ten sposób fakt, że zarówno ateizm jak i teizm są filozofiami przyjętymi bez dowodu. Gubi się przy tym również fakt, że ani uleganie rojeniom ani ich odrzucanie nie stanowią wyróżników ani teizmu ani ateizmu. Odnalezienie tych faktów odbiera ateizmowi naukową treść poznawczą, przywracając epistemologiczną równość między nim i teizmem. (Rozdział 2.1)
2. Popada się w ekwiwokację, polegającą na użyciu słowa "wiara" w znaczeniu "rojenia biorące się z odrzucania wiedzy przyrodniczej" (w tym sensie ateizm jest pozbawiony wiary - zapomina się jednak, że to samo dotyczy teizmu) po jednej stronie równania, a po drugiej stronie równania w znaczeniu "przyjmowanie bez dowodu" (w tym sensie teizm opiera sie na wierze - zapomina się jednak, że to samo dotyczy ateizmu). Usunięcie ekwiwokacji zmienia w równaniu znak nierównosci na znak równosci. (Rozdział 2.4 oraz w rozdziale 3 moje szczegółowe omówienie punktu 1 z "Dekalogu błędów wuja" )

"Naukowi" ateiści gloszą tezę: "my poznajemy prawdę naukowo, teiści polegają na wierze". To blędna teza - ale pod warunkiem, że zarówno teista jak i ateista przyjmują metodę naukową do opisu świata fizycznego, tzn., do opisu świata poznawalnego w ziemskim życiu za pomocą nauk przyrodniczych. Jednak w tym artykule nie interesują nas ludzie sprzeciwiający się nauce!

Nazwijmy soloscientyzmem hipotetyczny światopogląd, w którym nie wydaje się żadnych osądow dotyczących twierdzeń niesprawdzalnych na gruncie nauk przyrodniczych (czyli osądów pozanaukowych, innymi słowy, metafizycznych). Soloscientyzm opiera się więc jedynie na wiedzy uzyskanej z nauk przyrodniczych. Dzięki temu soloscientyzm ma gigantyczną przewagę poznawczą nad teizmem. Twierdzenie "soloscientyk wie, teista wierzy" jest bowiem całkowicie poprawne.

Niestety, soloscientyzm to utopia, a przyczyną jest tu podstawowa własność nauki: jej obiektywność. Nauki przyrodnicze są obiektywne jedynie dzięki temu, że zajmują się tylko i wyłącznie badaniem obiektywnych związków między strumieniami obiektywnych danych (faktów przyrodniczych). Dla zapewnienia obiektywności wniosków naukowych, nauka musi pozostać w granicach wytoczonych jej przez logikę. Wobec tego nauka nie jest zdolna do oceniania swej ontologicznej prawdziwości! Wartość logiczna twierdzeń oceniających swoją własną wartość logiczną jest bowiem nieokreślona, podobnie, jak nieokreślona jest wartość logiczna zdania "to zdanie jest fałszywe" (jest to tzw. paradoks kłamcy). A skoro nauki przyrodnicze nie mogą orzekać o prawdziwości nauk przyrodniczych, to każde stwierdzenie oceniające związek pomiędzy tym, co jest w rzeczywistości a tym, co obserujemy jako strumienie danych i co uzyskujemy w postaci wniosków i teorii przyrodniczych, jest na mocy tego faktu pozanaukowe (metafizyczne).

Soloscientyczne są więc tylko nauki przyrodnicze! Już najprostsze zastosowanie ich w codzienym życiu przez istote myśląca - a tym bardziej czynienie z nich pełnej reprezentacji rzeczywistości - jest równoważne dokonaniu zewnętrznej w stosunku do nauki (czyli pozanaukowej) oceny prawdziwości naukowych twierdzeń. Metafizycznego charakteru takiej oceny nie zmienia fakt, że jest ona czyniona zwykle odruchowo. Nieswiadomość i niewiedza nie czynią nas mądrzejszymi, lecz po prostu bardziej naiwnymi.

Celem nauk przyrodniczych jest uzyskiwanie informacji pozwalajacych przewidzieć zachowanie się świata i ewentualnie to zachowanie kontrolować. W tym celu naukowcy przeprowadzają doświadczenia, zbierają i przetwarzają ich wyniki, oraz porządkują je w formie teorii. Z praktycznych względów, teoria naukowa musi działać z taką samą skutecznością niezależnie od tego, kto ją stosuje - naturalnie, jeśli użytkownik porusza się w granicach jej ważnosci, wynikających z założeń przyjętych przy jej konstruowaniu. Ten wymóg obiektywizmu jest ważny również dlatego, że dzięki niemu naukowcy mogą wzajemnie sprawdzać swoje wyniki i kontynuować badania prowadzone przez innych.

Podstawowym wynikiem pracy naukowca jest więc metoda postępowania, czyli odpowiedź na pytanie: jak to zrobić? Nie nalezy dać się oszukać wrażeniu, ze nauka odpowiada na pytanie o istnienie bytów - bo niby jak miałaby to uczynić? Naukowe odpowiedzi mają sens jedynie czysto techniczny, nie ontologiczny.

Co to znaczy? Ano niezależnie od tego, jakich pięknych słów naukowiec używa, aby odpowiedzieć na pytanie "dlaczego leje się woda do wanny", jego odpowiedź oznacza zawsze "odkryłem, że kran został odkręcony!" (akcent na dzialanie), a nie "odkryłem, że kran istnieje!" (akcent na istnienie). Naukowiec odkrył, że wprowadzając pojęcie kranu i kurka oraz podając instrukcję ich obsługi, umożliwia spragnionemu kąpieli narodowi kontrolowanie stanu napełnienia wanny wodą. Naukowiec w ogóle nie wypowiada sie na temat istnienia kranów i kurków!

Ech. Przedwczesna radość. Bo zdanie "nauka jest poznawaniem prawdy o tym, co istnieje" jest wyrażone w terminologii naukowej i wobec tego znaczy jedynie tyle, że "nauka jest rozszerzaniem zakresu ważności zbioru obiektywnych teorii dotyczących spójnych - w ramach danej teorii - opisów zachowania się naszego wspólnego otoczenia". Z ontologią nie ma to nic wspólnego, jest to czysta technologia.]

Ale żarty na bok (czyli w nawiasy kwadratowe). Najważniejsze, ze żadna z teorii naukowych nie jest w stanie - ze względu na to, ze nauka to obiektywna maszyneria, a nie ze względu na chwilowe niedomagania tejże maszynerii - odpowiedzieć mi na subiektywne acz podstawowe pytanie: czy teorie naukowe to wszystko, czego ja potrzebuję? W najlepszym wypadku może taka teoria powiedzieć mi, że jeśli za pomocą określonego działania ustawię w określony sposób punkty pracy określonych elementów mojego układu nerwowego, to bedę zachowywał sie w określony sposób, mial określone odczucia i wyznawał określone poglądy. Mogę teraz kazać przysłać sobie piękny folder opisujący te odczucia i poglądy. Ale żadna z teorii naukowych nie powie mi, ani który z poglądow powinienem wybrać dla siebie, ani jaki jest związek któregokolwiek z tych poglądów z tym, co naprawde istnieje. Nauka nigdy nie da mi najmniejszych nawet wskazówek dotyczących istnienia w sensie ontologicznym. Nauka poda mi najwyżej ranking - i to zwykle bardzo staranny - różnych pojęć ze względu na ich przydatność do opisywania i kontrolowania tego, co nazywam naszym wspólnym światem zjawisk fizycznych...

Nauka może więc co najwyżej dać mi kluczyk do mózgu i powiedzieć: przekręcając go w lewo zostaniesz zaprzysięgłym ateistą, przekrecając zaś w prawo zostaniesz zaprzysięgłym teistą. Wybór - czyli ocena wartości logicznej twierdzenia, że poza naukową rzeczywistością nie istnieje nic istotnego - należy jednak do subiektywnego mnie, nie do obiektywnej nauki. No, chyba że prawo państwowe odda tę decyzję w ręce sądu lub zaufanego psychiatry. W takim nowym wspaniałym świecie wszystkie legalne i zdrowe automaty będą jednomyślne! Nie będzie tam wiary. Będzie tylko soloscientyczny ateizm. Albo tylko soloscientyczny teizm. To zależy od reżimu, któremu jako pierwszemu uda się przeforsowac to postępowe, oparte na wnioskach naukowych prawo.

Jesli to sformułowanie jest niejasne, to przypomnę słowa Einsteina: "teoria powinna byc tak prosta, jak to możliwe, lecz nie prostsza". To, czy teoria nie jest zbyt prosta, zalezy od oczekiwan jej konstruktoro w. Co z tego wynika?

Otóż racjonalny ateista użyje brzytwy Okhama do usunięcia Boga (jak i krasnoludków) ze swojego światopoglądu, ponieważ jedynym usprawiedliwieniem dla utrzymania postulatu istnienia Boga (jak i krasnoludków) byłaby dla niego niemożność prostszego opisania świata bez Boga (lub bez krasnoludków). Innymi słowy, racjonalny ateista obcina Boga i krasnoludki, bo ani Bóg ani krasnoludki nie wystepują w równaniach fizyki.

Lecz racjonalny teista nie użyje brzytwy Okhama do usunięcia Boga ze swojego światopoglądu, ponieważ usprawiedliwieniem dla postulatu istnienia Boga jest dla niego subiektywne przeczucie, że Bóg istnieje. Teista traktuje to przeczucie poważnie, jako źrodlo (subiektywnej zapewne) informacji. Dlatego odrzuciłby on pojecie Boga jedynie, gdyby założenie istnienia Boga prowadziłoby do nieusuwalnych sprzeczności logicznych w jego światopoglądzie. Innymi słowy, racjonalny teista odrzucić może hipotezę Boga tylko na takiej zasadzie, na jakiej odrzuca się hipotezę: "jestem milionerem".

Z Bogiem jest więc jak z pieniędzmi! Jak ktoś nie dolicza się w swoim majątku miliona dolarów, to nie uważa się za milionera. Również jeśli dla kogoś milion dolarów w jego walizce to jedynie ciężki ładunek zbędnego papieru, wtedy wyrzuci on te papiery do śmieci - bo tylko mu przeszkadzają. Ale jak ktoś znalazł tę sumę w swojej walizce i zależy mu na forsie, wtedy bedzie ją traktował poważnie - chyba, że forsa ta okaże się fałszywa...

Pojęcie wiedzy (pełnej, niepełnej - obojętne, to zależy głównie od stopnia formalizowalności i skomplikowania zagadnienia) dotyczy związku funkcyjnego między strumieniami danych. Pojęcie wiary dotyczy natomiast wyboru reakcji na te strumienie w sytuacji, w których one same w sobie tej reakcji jednoznacznie nie determinują. Taki wybór jest oczywiście uwarunowany stosunkiem psychicznym, subiektywnym.

I właśnie dlatego, że podstawy światopoglądowe wybierane są nie na podstawie związku funkcyjnego między strumieniami danych (bowiem żadnej teorii nie wolno orzekać o własnej wartości logicznej), lecz na podstawie subiektywnych kryteriów - własnie dlatego zarówno ateista jak i teista wierzą, a nie wiedzą. Tylko, ze wierzą w inne swiaty. Świat wuja teisty zawiera Boga, z konstrukcji. Świat Mariusza ateisty nie zawiera Boga, też z konstrukcji. Dlatego ja wierzę w świat z Bogiem, a Mariusz wierzy w świat bez Boga.

Rzeczywiście, potocznie używa sie często słów "wiara" i "wiedza" w wyraźnie innym znaczeniu, niż ja ich używam mówiąc o teiźmie i ateiźmie. Słowo "wiara" występuje często w "slabym" sensie (wierzy ten, kto odrzuca wiedzę naukowa na rzecz rojeń), zaś słowo "wiedza" lubi występować w "silnym" sensie (wie ten, kto uważa, że ma dostatecznie przesłanki). Ale gdyby zgodzić sie na używanie tych potocznych znaczeń w naszym przypadku, to należałoby powiedzieć, że ateista wie, że swiat jest pozbawiony Boga, a teista wie, że na świecie jest Bóg. Jest chyba jest jasne, że takie sformułowanie byłoby niezwykle mylące! Wypowiedzi o teistach i ateistach budowane ze słowami "wiara" i "wiedza" określonymi w ten sposób sugerowałoby, że mówca dopuszcza "A" i "nie A" w ramach jednego zdania, czyli - pozornie - w ramach jednego systemu wiedzy. Jak może dwoje naprawde wiedzących ludzi wiedzieć coś dokładnie przeciwnego? Taka wiedza nie ma z wiedzą naukową nic wspólnego! Ale zwyczajne zastąpienie słowa "wiedza" słowem "wiara" usuwa ten paradoks, pokazując prawidłowo po prostu tyle, ze oba stanowiska (teizm i ateizm) są epistemologicznie równowazne.

Na zakończenie rozważań o wierze i wiedzy proponuję zabawę słówkami "wie" oraz "wierzy" w kontekście "świat" i "Bóg":

1a. Jarek wie, że można opisać świat nie posługując się pojęciem Boga.
1b. Mariusz wie, że można opisać świat nie posługując się pojęciem Boga.

2a. Jarek wie, że można opisać świat posługując się pojęciem Boga.
2b. Mariusz wie, że można opisać świat posługując się pojęciem Boga. (tu mogę się mylić)

3a. Jarek wie, że woli świat zawierający pojęcie Boga.
3b. Mariusz wie, że woli świat nie zawierający pojęcia Boga. (tu mogę się mylić)

4a. Jarek wierzy w świat z Bogiem. (chyba, że jest kryptoateistą)
4b. Mariusz wierzy w świat bez Boga. (chyba, że jest kryptoteistą)

Warto na sam koniec zauważyć, że zaklasyfikowanie jednego i tego samego stwierdzenia do kategorii "wiedza" lub "wiara" zalezy od kontekstu, a ściślej mówiąc, od dziedziny (zakresu stosowalności) teorii, w ramach której przeprowadzamy klasyfikację. Na przykład, "Bóg jest mi (nie)potrzebny" to wyraz wiedzy (choć niepełnej), jeśli mowa jest o zebranych przeze mnie doświadczeniach życiowych i o wnioskach, które potrafiłem z tych doświadczeń wyciągnąć. Natomiast dokładnie to samo "Bóg jest mi (nie)potrzebny" jest wyrazem wiary, jeśli mowa jest o możliwości oceny, czy te doświadczenia nauczyły mnie czegoś prawdziwego o rzeczywistym mnie i o rzeczywistym świecie wokół mnie. Podobnie mogę powiedzieć: "wiem, że atomy istnieją" (odnosząc sie do naukowego znaczenia słowa "istnienie", patrz rozdział 2.1.2) albo "wierzę, że atomy istnieją" (odnosząc się do ontologicznego znaczenia słowa "istnieje").

Teistę różni od ateisty tylko wybór takich pozanaukowych elementów w swiatopoglądzie, jak te dyskutowane w rozdziale 2.1. Teista przyjmuje na wiarę, że rzeczywistość zawiera zarówno świat fizyczny jak i Boga, zaś ateista przyjmuje na wiarę, że rzeczywistość ogranicza się do świata fizycznego. Ateista-agnostyk doda tu uwagę, że ponieważ o rzeczywistości ewentualnie wykraczającej poza świat fizyczny i tak nie może powiedzieć nic, co byłoby sensowne według jego wiary, więc postępuje on tak, jakby nic nie wykraczało.

Jak wyjaśniliśmy w rozdziale 2.2, ani teista ani ateista nie mnożą bytów bez potrzeby; oni po prostu różnią się zakresem tego, co uważają za istotne. I tak, teista uważa za istotne źródła informacji zarówno obiektywne obserwacje będące podstawą nauk przyrodniczych, jak i swoje (lub cudze) subiektywne przeczucie Boga. Ateista albo takich subiektywnych przeczuć (wskazujących subiektywnie na istnienie Boga) nie obserwuje, albo uważa je za szum informacyjny - i dlatego uważa obiektywne obserwacje przyrodnicze za jedyne istotne źródła informacji.

Warto powtórzyć, że kluczowymi są tu słowa "uważa" i "istotne": zarówno w przypadku teisty jak i w przypadku ateisty mamy do czynienia z aksjomatami (założeniami). Są to:

1. Pozanaukowy, ontologiczny model struktury rzeczywistosci. Model ten jest nieudawadnialny na podstawie obiektywnych danych przyrodniczych.
2. Nieudowadnialne obiektywnie, subiektywne kryteria wyboru, służące do rozróżniania spraw istotnych od nieistotnych.

Właśnie ze względu na stuprocentowo pozanaukowy (metafizyczny), czysto subiektywny charakter różnic światopoglądowych między teizmem i ateizmem, teza "ateiści poznają prawdę naukowo, teiści polegają na wierze" jest w najgorszym przypadku błedna, a w najlepszym przypadku źle sformulowana. Błąd pojawia się, jeżeli ateista rozumie tę tezę jako stwierdzenie, ze ateizm to światopogląd pozbawiony twierdzeń niesprawdzalnych na gruncie nauk przyrodniczych (rozdział 2.1). Złe sformulowanie pojawia się, jeśli ateista użyje w niej słowa "wiara" w dwóch różnych znaczeniach, zapominając, że oboje unikają rojeń biorących się z odrzucania wniosków naukowych (rozdział 2.1.2), że oboje muszą przyjmować podstawowe dla ich światopoglądu założenia bez żadnych obiektywnie ważnych wskazówek co do ich słuszności (rozdział 2.1.1), oraz że oboje konsekwentnie stosują brzytwę Okhama (ponieważ oboje mają porównywalnie silne, subiektywne przesłanki, skłaniające ich do wyboru tego czy innego światopoglądu).

Warto może na koniec zauważyc, że możliwe jest użycie naukowej metody analizy danych do skonstruowania zarówno ateizmu jak i teizmu. Każda pragmatyczna teoria (czyli taka, której celem jest prowadzenie człowieka przez życie) opiera się bowiem na założeniach ontologicznych ("istnieje to i tamto") i teoriopoznawczych ("źródłem informacji jest to i tamto, kryteria prawdziwości informacji są takie a takie"). Jest tak w teoriach nauk przyrodniczych, gdzie akceptujemy jedynie obiektywne źródła. Jest tak również w teoriach światopogladowych, gdzie akceptujemy z konieczności również subiektywne źródła, ponieważ dopełnienie nauki do światopoglądu wymaga sięgnięcia poza naukę (rozdział 2.1.1). Dlatego metoda naukowa jest stosowalna do analizy i budowy teorii tak naukowych jak i światopoglądowych. Światopoglądy budowane naukowo odrzucają "wiarę w krasnoludki", czyli zaśmiecanie niepotrzebnymi lub wręcz szkodliwymi elementami.

Kwestia stosowalności metody naukowej do budowy światopoglądów nie jest jednak przedmiotem dzisiejszego opracowania. Osobom zainteresowanym tym tematem chciałbym zaproponować artykuł "Brzytwa w Dogmaty", zawierący przykład teizmu zbudowanego naukowo (w sensie metody, nie źrodeł informacji). Podobna konstrukcja jest możliwa dla ateizmu. Ale, w odróżnieniu od wyznawcy "naukowego ateizmu", taki ateista zdaje sobie sprawę z fideistycznego statusu swego obrazu świata.

Ponieważ Mariusz Agnosiewicz wielokrotnie domagał sie szczegółowych komentarzy na temat jego równie szczegółowych wypowiedzi na poruszone tu tematy, pozwalam sobie na wycieczkę po jego artykule punkt po punkcie. Mam przy tym nadzieję, że pomoże to nam wyjaśnić sobie wiele nieporozumień w naszej dotychczasowej korespondencji na forum i że nie skończy się to awanturą.

Jest to jedyny raz, kiedy pozwalam sobie na odpowiadanie słowo na słowo. Zdaję sobie sprawe, że w normalnych warunkach tego typu dyskusja nie ma żadnego sensu: dlatego zresztą tępiłem (i będę tępił) tego typu odpowiadanie na forum. Ale skoro Mariusz prosił... Mam nadzieję, że ta odpowiedź pomoże Mariuszowi lepiej zorientować się, na co powinien zwrócić uwagę w swojej rozmowie ze mną, jakiego typu argumentów powinien używać, oraz w jaki sposób powinien porządkować swoje wypowiedzi, aby uniknąć nieporozumień i niezamierzonych przekłamań w przekazanej treści.

1. Kolejne źródło pomieszania pojęć dotyczy metafizyki. W wywodach ateizmu naukowego metafizyka występuje w znaczeniu metafizyki teologicznej, gdyż metafizyki jako takiej nigdy naukowy ateizm nie unieważniał (problem metafizyki znikł chyba tylko u neopozytywistów, ale neopozytywista nie powie o sobie, iż jest naukowym ateistą, gdyż dla niego problem taki po prostu przestaje istnieć). Przykładowo marksizm, który najbardziej wiązany jest z pojęciem naukowego ateizmu, przyjmował jednocześnie metafizyczną dialektykę, cały swój pogląd na historię dziejów. A zarazem Marks, Engels, czy Lenin swą filozofię dialektyczną przeciwstawiali filozofii metafizycznej. Dlatego, że pod tym pojęciem rozumieli nie twierdzenia nie-fizyczne, czy też nad-fizyczne, ale poglądy o niezmienności bytu i o bycie absolutnym. Istnieją więc co najmniej trzy rozumienia używane odnośnie terminu metafizyka:
1) ontologiczne, dotyczące poznania istoty rzeczy i rzeczywistości;
2) jako statyczne ujmowanie zjawisk i bytu;
3) mówienie o bycie transcendentnym i absolutnym.

Pojęciem 2. najczęściej posługiwali się zwolennicy naukowego ateizmu; pojęciem 1., będącym rozumieniem sensu largo metafizyki posługiwałeś się ty; ja zaś mówiłem o metafizyce w rozumieniu 3. i jest to rozumienie sensu stricto. Na takim gruncie nie można było dojść do uzgodnienia stanowisk. Przykładowo jeśli ateista-marksista mówić będzie o metafizycznym błędzie, to mieć on będzie na myśli przede wszystkim niezmienność bytu, zaś dla neopozytywisty tzw. błąd metafizyczny polega na tym, że sama metafizyka jest błędem (Wittgenstein mówił: metafizyki nie ma, jest tylko błąd metafizyczny). Stanowisko pierwsze było antymetafizyczne, stanowisko drugie - ametafizyczne. Powiesz może, że odbiegam od tematu, ale ja od samego początku widzę, że spór nasz nie opiera się wcale na kontrowersji filozoficznej materialnej, lecz tylko i wyłącznie na nieporozumieniach i niedomówieniach pojęciowych; jeśli wyjaśnimy dobrze pojęcia - problem zniknie. Skoro więc mówimy o metafizyce sensu largo, to ja odtąd będę dookreślał tę o której dotąd mówiłem jako: metafizyka teologiczna. Jest ona, moim zdaniem, najbardziej poprawna jeśli idzie o spór ateisty z teistą, gdyż jest niejako domyślnym rozumieniem tego pojęcia, a inne należałoby wcześniej doprecyzować.

Dla ustalenia wartości logicznej krytyki teizmu (wyrażonej w "ateista wie, a teista wierzy") nie ma żadnego znaczenia, jaki sens podkładały różne szkoły filozoficzne pod pojęcie metafizyki. Nie mówimy tu bowiem o języku, lecz o faktach wyrażanych za pomocą języka. Oczywiście, należy uzgodnić zawartość pojęciową używanych przez nas słów. Zwróć więc uwagę, że kiedy po raz pierwszy napisałem "metafizyka", wyjaśniłem od razu opisowo, co mam na myśli: wypowiedzi ponadnaukowe, poza-fizyczne, wypowiedzi nieweryfikowalne na bazie nauk przyrodniczych. Dalej pisałem zwykle po prostu "metafizyka", bo wciskanie w każdą linijkę długiej definicji każdego użytego słowa nie służy czytelności tekstu.

2. Teza, że tzw. naukowy ateizm nie opiera się na wierze, lecz na wiedzy i metodzie naukowej jest całkowicie poprawna, bez względu na nasze rozumienie metafizyki, a jej podważanie bierze się tylko z mieszania pojęć wiary.

W rozdziale 2 wyjaśniłem, na czym polega ekwiwokacja (punkt 2 we wstepie do rozdziału 2 i rozdział 2.4) i pomieszanie pojęć (punkt 1 we wstępie do rozdziału 2 i rozdział 2,1) w tezie, którą nazywasz tu poprawną. Bez względu na rozumienie metafizyki faktem jest, że albo mamy w tej - twoim zdaniem poprawnej - tezie albo ekwiwokację, albo pomieszanie pojęć, albo stanowi ona jedynie niezgrabnie napisane zdanie, z którego nic nie wynika.Widać to wyraźnie z twojego dalszego rozumowania:

3. Status naukowości światopoglądu nie bierze się z likwidacji metafizyki sensu largo w nim (gdyż wówczas naukowym światopoglądem mogliby się szczycić - nie wnikajmy w to, czy byłoby to uzasadnione czy nie - tylko członkowie tzw. Koła Wiedeńskiego i ich sympatycy), lecz z wyzbycia się fideizmu (nie mówiąc już o mistycyzmie), na rzecz racjonalizmu (nie mylić z racjonalnością). Tak jak paradygmatem poznania jest poznanie naukowe, tak paradygmatem naukowego myślenia jest racjonalizm.

I tu właśnie masz pierwszy problem! Ponieważ fideizmu pozbyli sie naukowi ateiści w dokładnie takim sensie, w jakim pozbyłem sie go na przykład ja, teista i katolik. Nikt z nas nie oddaje sie rojeniom, czyli tezom sprzecznym z wynikami badań naukowych (chyba, że ktoś uważa pozanaukowe wnioski za naukowe - wtedy rzeczywiście ten ktoś roi pseudonaukowo). Udowodnij mi, że roję, a cię ozłocę.

Drugim problemem jest tu popełnione przez ciebie nadużycie polegające na zdefiniowaniu poznania naukowego jako "pradygmatu poznania" (to jeszcze jest całkiem OK, bo z żadnej definicji nic nie wynika) i nastepne używaniu tej definicji do wartościowania zarówno ateistycznych jak i teistycznych tez pozanaukowych. Używając naukowo zdefiniowanego pojęcia poznania w pozanaukowym kontekście wprowadziłeś bowiem kuchennymi drzwiami bardzo silne założenie metafizyczne dotyczące struktury rzeczywistosci: założyłeś, ze sens ma tylko to, czego nauczy nas obiektywna nauka. Masz prawo do tego założenia, Ale nauki przyrodnicze nie dają ci najmniejszych podstaw to jego uczynienia. To jest zalożenie uczynione na wiare - to jest czystej wody fideizm. Taki sam fideizm, jak z fideizmem jest związane moje przyjęcie istnienia Boga (rozdzial 2.3).

4. W każdy sposób myślenia mogę wpisać coś co można nazwać wiarą, jeśli pojmować ją będziemy jako przyjmowanie czegoś bez dowodu. Nie dość, że konieczne są aksjomaty (które wszak dowodu nie posiadają), to w wielu innych twierdzeniach pojawią się uzasadnienia, które rodzić będą problem "cofania się w nieskończoność" z dowodem. Tak pojmowana wiara będzie zarówno u najczarniejszego irracjonalisty, u racjonalisty, jak i nawet w samej metodzie naukowej - nikt mi nie udowodni z całą pewnością, że filmy Matrix czy 13. Piętro oparte są na fikcyjnym scenariuszu. Nie zgadzam się, aby tak mieszać pojęcie wiary, gdyż osiąga to 3 tylko cele: 1) daje bezsensowny argument teistom; 2) prowadzi do absurdu; 3) praktycznie unicestwia pojęcie wiedza. O samej materialnej różnicy tych dwóch rodzajów 'wiar' mówiliśmy już bardzo dużo i jest to chyba poza sporem, że nie są one tożsame, lecz różnią się w sposób istotny. Chyba wystarczający na to dowód podałem w sposób uporządkowany w swym tekście "Wiara, realizm i poznanie" (ten z Kołakowskim) w blokach I, 1.-4.

Jesli porownujemy status teoriopoznawczy ateizmu i teizmu, to problem konfuzji znaczeniowej nie wystąpi, jeśli bedziemy używali definicji podanych przeze mnie (patrz definicje w rozdziale 2.3 oraz przykłady użycia słów wiara i wiedza na jego końcu) - naturalnie pod warunkiem, że będziemy mówili jedynie o teistach i ateistach nie odrzucających nauki. Natomiast pojawia się ten problem z całą mocą w przypadku zastosowania definicji zaproponowanych przez ciebie. Proponujesz tu "silną" definicje wiedzy i "slabą" definicje wiary. Wyjaśniłem w rozdziale 2.3 (który jest w większosci przepisany z naszej dyskusji na forum - to tekst, na który obiecałeś odpisać "we wtorek" i w końcu nigdy nie odpowiedziałeś), że według takich definicji nie wierzysz ani ty, ani ja - oboje wiemy, choć wiemy co innego...

5. Istota różnicy tych dwóch wiar nie jest tylko materialna (o tym pisałem w powyższym tekście), ale i formalna.

  Ad II: "Dekalog błędów Wuja Jarka"

Ponieważ analizuję protokół rozbieżności przedstawiony w formie przypominającej koncept spisu treści pracy magisterskiej studenta historii filozofii, jest w moich odpowiedziach wiele powtórzeń z tego, co powiedziałem wcześniej, czy to w tym artykule czy to w dyskusji na forum. Jest też omówienie licznych w tym protokole nadużyć i błędów.

Uzyskana w ten sposób sieczka pojęciowa zwana szumnie "poprawnie zdefiniowanym fideizmem" staje się podstawą "racjonalistycznego" poczucia wyższości ateistów nad teistami i nie tylko prowadzi do - mówiąc delikatnie - arogancji (którą można bez trudu zaobserwować chociażby w artykułach publikowanych na www.racjonalista.pl i w zachowaniu się redakcji tego serwisu wobec oponentów na tamtejszym forum dyskusyjnym), lecz na dodatek powoduje, że karmieni nią słuchacze wciągani są w ideologię, która wcale im nie pasuje ale którą czują się zobowiązani przyjąć ze względu na jej rzekomą "naukowość". A najzabawniejsze jest to, że usunięcie ekwiwokacji zmienia w równaniu znak nierównosci na znak równosci!

Ponieważ nie ma żadnego powodu, żeby teista pakował do swojego światopoglądu rojenia (czyli twierdzenia sprzeczne z naukowymi ustaleniami), powyższe twierdzenie jest fałszywe. Jeśli szanowny pan się z tym nie zgadza, to czekam na jeden (słownie jeden) udowodniony naukowo przykład mojego rojenia (mojego, nie pana Ciupciewicza z Pcimia Dolnego). Ponieważ takiego przykładu nikt jeszcze nie dostarczył, uznaję równanie R2 za fałszywe. Prawidłowa jego forma brzmi:

Końcowy wniosek jest trywialny, jak cała ta dyskusja: wartość poznawcza ateizmu jest równoważna wartości poznawczej teizmu. Zarówno teista jak i ateista mogą spokojnie wierzyć, że poznają świat tak, jak należy, zaś jakiekolwiek poczucie wyższości uzyskane (rzekomo) na podstawie nauki jest przejawem albo niezrozumienia metody naukowej, albo wiary tak silnej, że aż zagłuszającej racjonalizm. Jeśli taka wiara występuje u teisty, ateiści nazywają ją fanatyzmem religijnym. U ateisty należałoby wiec ją nazwać fanatyzmem areligijnym... Prawda, proszę pana?

Mieszanie pojęć, proszę pana, to błąd podobny do ekwiwokacji i polegający na tym, że człowiek nie jest w stanie skoncentrować myśli na istocie sprawy, ponieważ przekrywają mu się w umyśle pojęcia, które powinny być rozdzielone. Przykład mieliśmy chociażby w punkcie I.5 pańskiego artykułu, gdzie różne treści pojęciowe ze słowa "wiara" pływały obok siebie, tworząc chaotyczną zupkę pojęciową.

O tym mówiliśmy przed chwilą... Pana obrona tezy R1 jest pięknym przypadkiem mieszania wiary z rojeniem. Natomiast ja określam i separuję pojęcia tego typu bardzo starannie i ze szczególnym zwróceniem uwagi na kontekst wypowiedzi (patrz rozdział 2.3) - i właśnie dlatego zauważam błędy popełniane przez "naukowych" ateistów w ich krytyce teizmu.

Trzeci przypadek przypisywania oponentowi swoich błędów. Szanowny pan odnosi się do następującego swojego stwierdzenia z wątku "A propos Kołakowskiego...":

I na tym skończyło się dla pana rozumowanie: Persinger bowiem powiedział, wydrukowali mu, howgh, amen. Interesującym byłoby więc zobaczyć ślady pańskich dalszych kroków myślowych, ilustrujących zrozumienie problemu, a nie tylko umiejętność wyszukiwania w pamięci tekstów i kopiowania ich fragmentów do edytora. Chcę usłyszeć od pana odpowiedź na odpowiedź, którą panu wtedy udzieliłem. Miałem usłyszeć ją "we czwartek", ale czwartek przeszedł w ciszy i spokoju. Może więc teraz? Proszę przeczytać raz jeszcze:

Wuj: Ja zaś przypomnę ci, co napisałem w liście, na który odpowiadasz:
Wuj (cytuje siebie): "Uważam, że również moją potrzebę wiary w Boga można wytlumaczyć procesami, które dzieją się w moim mózgu i które są mniej lub bardziej (pewno bardziej) deterministyczną konsekwencją zupełnie sekularnych warunków zewnętrznych."
Wuj: Pokrywa się to z naukową czescią wniosku Persingera: "religia jest właściwością mózgu". Natomiast "wniosek" Persingera, że religia "nie ma nic wspólnego z jakimiś zewnętrznymi zjawiskami czy bytami" jest przeciągnięciem wyników badań naukowych w dziedzine metafizyki. Persinger wyraził tu swoją metafizyczną wiarę; na podstawie wyników badań nauk przyrodniczych nie jest on w stanie udowodnic slusznosci tej części swojej tezy.

Być może zmyliło szanownego pana słowo "metafizyka"? Ostatecznie definiowałem jego użycie nie w tym akapicie mojego postingu, lecz kilka akapitów wyżej... W ostatnim zdaniu jedynie powtórzyłem tę definicje poprzez podkreślenie kontekstu ("na podstawie wyników badań nauk przyrodniczych")... Przypominam więc miejsce, w kórym definicję tę podałem:

Wuj: Gdyby był możliwy światopogląd, w którym nie wydaje się żadnych osądów metafizycznych (pozanaukowych, czyli dotyczących twierdzeń niesprawdzalnych na gruncie nauk przyrodniczych),

Jak rozumiem, ma być to odnośnik do definicji prawdy... Sprawę tę omówiłem dziś przy okazji pańskiego punktu I.7 (drugi pański akapit w punkcie I.7, zaczynający się słowami "Po drodze"). Jeśli ktoś tam coś pomieszał, to nie ja...

Wygląda na to, że zdefiniował sobie pan Agnosiewicz fideizm jako "to, co mają teiści, a czego ateistom brak", potem dookreślił fideizm jako "be" - i już wniosek naukowy stoi jak byk! Wuj natomiast wszystko pomieszał, bo wniosku takowego wyciągać nie zamierza. Pewno winne jest tu pranie wujowego mózgu najpierw na zbytecznych wykładach, a potem w pracy. I upiera się wujo tępo, że albo mówimy o aksjomatach ateistycznych i teistycznych, albo o rojeniach ateistycznych i teistycznych (patrz uprzejmie odpowiedź na punkt II.1), ale w żadnym przypadku nie ma sensu mówić o Angnosiewiczowym "fideiźmie", który to fideizm definiowany jest na potrzebę pochwały ateizmu jako brak rojeń, a na potrzebę krytyki teizmu definiowany jest jako przyjmowanie aksjomatów.

Osobom postronnym, które miały cierpliwość doczytać do tego miejsca powiem, że pan Agnosiewicz ma tu na myśli moje uwagi na temat solipsyzmu, zawarte w artykule "Nienaukowosc naukowego ateizmu". Usłyszałem oto od niego na forum ("A propos Kołakowskiego...") następują uwagę na ten temat:

Taki trywialny solipsyzm unika nadawania atrybutu istnienia atomom. On po prostu traktuje atomy jako wygodny sposób opisu mai - czyli przejawu istnienia obserwatora, przejawu "schizofrenicznie" zafałszowanego ograniczoną samoświadomością tegoż obserwatora. Tu istnieje tylko jeden byt, a opis całości jest identycznie prosty, jak przy założeniu istnienia niezliczonych zylionów bytów świata materialistycznego. Tyle, że myśl europejczyka zwykle nie lubi takich samotności we wszechświecie, na dyskotece i na ringu bokserskim - europejczyk woli szukać, kochać i bić bliźniego, a nie siebie samego.

A tak poza tym to szanowny pan starannie omija używany często przeze mnie cytat z Einsteina: "Teoria powinna być tak prosta, jak to możliwe, ale nie prostsza". Przypominam, że podaję go w kontekście brzytwy Okhama, zwracając uwage na to, że nie tylko ilość elementów na sztuki sie liczy, lecz także to, jak ma się uzyskany opis do oczekiwań autora. Mieszczą się w tych oczekiwaniach takie rzeczy, jak zakres działania, łatwość stosowania w praktyce, zgodność wniosków z intuicją w obszarze, w którym brak obiektywnych danych do obiektywnego sprawdzenia wniosków, oraz tak zwana elegancja...

Wow! W ten zgrabny sposób szyje pan Agnosiewicz argumenty do kupy. Potrafi pan Agnosiewicz uzasadnić, że teoria odbicia nie wzięła sie z leninizmu - i tu zobaczył pan Agnosiewicz szansę. Skoro wuj napisał bowiem w "Nienaukowości naukowego ateizmu" słowa: "teoria odbicia (leninowska zresztą)", to wuj oczernia teorie odbicia leninizmem; skoro zaś już wiemy, że oczernia, to łatwo się zgodzic, że oczernia i fideizmem (który jest oczywiście be, bo jak wiadomo ateiści nie muszą wierzyc, a teiści muszą i są poza tym głupi i perfidni).

Niech pan Agnosiewicz wyobrazi więc sobie (albo poczyta, jeśli w wyobraźni to mu się nie mieści), że wujowi teoria odbicia nie przeszkadza i że nie raczył przeciwko niej występować, natomiast raczył zwracać uwage na to, że rzeczona teoria jest mu obojętna. Podobnie zresztą jak leninizm i marksizm; niechęć wuja zaczyna się od stalinizmu, bo tam dopiero - wedle skromnej wiedzy wuja o sprawach, które go minimalnie interesują - fantazje ateistyczno-władcze zmieniają się w praktycznie usankcjonowane morderstwa. Natomiast wujowemu pokoleniu teoria odbicia jako taka z leninowską kojarzy się choćby dlatego, że w wujowych czasach filozofię wykładali zwykle marksiści - a teoria odbicia (leninowska oczywiście) była jednym z "argumentów" za tym, jak wspaniale naukowy jest marksizm.

4. Metoda naukowa przy wierze i religii jest anachronizmem, a sama istota religii jest coraz bardziej wyjaśnialna ludzką wiedzą (antropologia, socjologia, religioznawstwo, ostatnio 'hit' narodził się w łonie neurologii, zob. "Biologia przekonań"), co wprawdzie nie falsyfikuje naukowo idei boga, ale racjonalnie jak najbardziej - jest uprawdopodobnieniem jego ziemskiej proweniencji

Dla afirmującego naukę ateisty teorie te są ważnym potwierdzeniem braku sprzeczności jego ateizmu z obiektywnym doświadczeniem. Dla afirmującego naukę teisty teorie te są ważnymi wnioskami dotyczącymi czynników wpływających na powstawanie i rozwój religii oraz pozwalającymi mu coraz świadomiej rozdzielać profanum od sacrum. Naukowa część wspomnianych przez ciebie teorii nie pozostaje w sprzeczności ani z teizmem ani z ateizmem, natomiast ich metafizyczna (pozanaukowa) interpretacja zależy, naturalnie, od pozycji filozoficznej interpretatora.

Jeśli więc o uprawdopodobnianiu tu mowa, to punkt II.4 jest jedynie prywatną opinią pana Agnosiewicza, popartą jego głeboką wiarą w słuszność tego, w co wierzy. Jeśli różnicę prywatnych opinii z adwersarzem klasyfikuje ktoś jako przykład błędu popełnianego przez adwersarza, to świadczy to jedynie o jego głębokiej wierze w brak wiary. O wierze niezmąconej ani faktami ani logiką, co świadczą przeciwko niej. Jeśli ktoś wylicza cudze błędy, proszę pana, to nie powinien tam wpisywac prywatnych opinii. Jeśli zaś pisze protokól rozbieżności - to wtedy prywatne opinie są jak najbardziej na miejscu.

Znów przypisujesz swoje błędy wujowi. Oczywiście, że metafizyka nie nadaje się do dyskusji o nienaukowości postawy - metafizyka jest z konstrukcji pozanaukowa! I właśnie dlatego ateizm (będęcy tezą metafizyczną) nie może być naukowy - a przynajmniej nie bardziej naukowy, niż naukowy może być teizm.

Odnosisz się tu do Persingera, prawda? Odpowiedz więc proszę przedtem na to, co napisałem na forum o Persingerze i co powtórzyłem tutaj: w cytowanym przez ciebie kontekście, druga część jego wypowiedzi jest pozanaukowa. Jeśli uważasz, że się mylę, to udowodnij jej naukowość w kontekście, w którym jej używasz jako argumentu przeciwko mnie i teizmowi. Wtedy będziesz miał prawo zaliczyć mi błąd. Na razie zaliczyłeś sobie jedynie kolejne nieporozumienie.

Nie chce mi sie już cytować tego przykładu (który pokazuje, że chociaż teza "naukowego" ateizmu jest nienaukowa ponieważ jest nieobalalna, to jednak można zarówno ateizm i teizm foramalnie przekonstruować tak, żeby były obalalne, tyle, że nie obalalne obiektywnie lecz obalalne subiektywnie; p. też rozdział 2.5 tego opracowania oraz "Nienaukowość naukowego ateizmu")... Domyślam się, że pan Agnosiewicz uzna to za dowód, że wujo daje nogę - proponuje więc, żeby pewnego pięknego dnia skoncentrował się na wspomnianym przykładzie w rozmowie ze mną na forum.

Wolnomyślicielom amerykańskim chodzilo rzeczywiście o obiektywny falsyfikacjonizm - i na tym polegał ich kardynalny błąd. Teza ateizmu nie jest bowiem falsyfikowalna w sposób obiektywny. A jeśli jest, to świat jest pełen ateistów wierzących w Boga, ponieważ zdanie "ateizm jest falsyfikowalny w sposób obiektywny" definiuje ateizm jako nauki przyrodnicze, odbierając mu jakiekolwiek wypowiedzi na temat ontologii. W takim przypadku mamy więc ateistów teistów (naukowców wierzących w Boga) oraz ateistów nieteistów (naukowców wierzących w świat bez Boga). Trochę brzmi to bełkotliwie dla mojego ucha, ale skoro koniecznie trzeba zobiektywizować ateizm dla obrony honoru wolnomyślicieli, to mówi się trudno. Będę ci wujem ateistą teistą katolikiem, mój drogi Mariuszu ateisto nieteisto książkowy.

Niewykluczone, że wykazałeś gdzieś coś sobie, ale mnie to na razie wykazałeś dość jednoznacznie swoją ignorancję na polu filozofii i nauki zarazem (przepraszam, ale trzeba to kiedyś sobie uczciwie powiedzieć), oraz miłą do zaobserwowania znajomość różnorodnej literatury. Jak rozumiem, ja wykazałem tobie na razie swoją ignorancję pod każdym względem. Widzi pan więc, drogi panie, że z tym wykazywaniem nie jest tak prosto, jak się panu zdawać może. Wykazać sobie to może każdy, i to cokolwiek. Wykazać rozmówcy jest natomiast trochę trudniej - i wymaga to już pewnego wysiłku włożonego w zrozumienie tego, co się samemu mówi, w zrozumienie tego, co mówi oponent, oraz w organizację rozmowy w taki sposób, aby nie ginęla w setkach słów (jak ginie w setkach słów ten artykuł, pisany przeze mnie w tym stylu tylko dlatego, że wielokrotnie i z ogromnym przekonaniem o wujowej bezradnej głupocie prosiłeś mnie o to).

Nauka nie ma nic do powiedzenia na temat przyczyny powstania świata, chociażby z tego prostego powodu, że teorie dotyczące pierwszej przyczyny są najzwyczajniej nieobalalne. Wniosek racjonalnie myślącemu człowiekowi ciśnie się sam do głowy... Chyba, że głowa jego jest skażona przesądem i skurczona strachem przed spojrzeniem jej właścicielowi prosto w oczy - gdzie widać boleśnie (obleśnie?) nagą konieczność zupełnej samodzielnosci w podejmowaniu najważniejszych decyzji o sobie (i o innych też). Ach, w tej rozpaczliwej ucieczce na oślep przed sobą samym ludzie gotowi są uwierzyć jakiemukolwiek napotkanemu ratownikowi, który powie spokojnie: "Uwierz mi, wszelka wiara jest zbyteczna! Patrz - ja jestem mądry i potężny! Moich poleceń słuchają kamienie w łonie ziemi i zarodki w łonach matek. Zaufaj mi, a unikniesz niemiłej ci samodzielności, biedna ofiaro strachu przed niewiedzą!"...

Kwestia "skąd wziął się Bóg" jest kwestią dla ateistów, nie dla teologów, podobnie jak kwestia "skąd wziął się świat" jest kwestią dla teologów, nie dla ateistów. Dla teologów Bóg jest tym, co istnieje "bo istnieje", a świat fizyczny jest Jego dziełem. Dla ateistów świat fizyczny jest tym, co istnieje "bo istnieje", a Bog jest wymysłem ludzkiej fantazji. "Istnieje bo istnieje" to czystej wody metafizyka. Jak każde "bo" wykraczające poza techniczne przepisy manipulowania tym, co mamy już pod ręką.

Teorie naukowe dotyczące początku świata nie są w rzeczywistości teoriami Powstania Wszystkiego. Są one jedynie teoriami starającymi się opisać aktualny stan rzeczy za pomocą ewolucji czasoprzestrzennej obiektów zachowywujących się według praw będących wierną (w miarę możliwości) kopią praw obowiązujących w dzisiaj w znanym nam obszarze świata fizychnego. Prawami natury możemy sobie w naszych teoriach żonglować do woli, ale pytania typu "dlaczego jest coś, a nie nic" albo "skąd wzięły się jakiekolwiek prawa" muszą pozostać bez naukowej odpowiedzi. Niestety, odpowiedź na te pytania jest podstawowa dla oceny statusu poznawczego nauki. A proste uznanie, że skoro nie ma naukowej odpowiedzi, to nie ma i pytania, jest ukrytym w piasku, metafizycznym ateizmem - skutkiem zastosowania metafizycznego (pozanaukowego) kryterium wartości, usuwającym z całej strefy rozważań wszelkie elementy niedostępne obiektywnej nauce (przy zachowaniu tego subiektywnego kryterium, się rozumie).

Możesz sobie oczywiście wyobrażać, że w nicości niebytu powstaje jak leci wszystko, co możliwe i co niemożliwe. Ostatecznie, skoro nie ma tam także i praw, to głupi brak powodu, żeby coś powstało (na przykład prawa), nie jest żadnym powodem, żeby coś nie powstało. Ale taka fajna teoria jest już nie tylko spekulacją filozoficzną, lecz na dodatek spekulacją krańcowo nieekonomiczną i przez to dość łatwo pod słynną Brzytwę wpadającą. Szczególnie tym, którzy są fryzjerami z zamiłowania.

Nic bracie nie wykazałeś, ponieważ akurat "potrzeba" jest pojęciem subiektywnym! Możesz potrzebę "zobiektywizować" za pomocą nakazanego odgórnym dekretem prania mózgu albo odgórnie ustalonego legalnego zakresu punktu pracy neuronów. Ale nawet i wtedy "obiektywność" pozostaje klonem tego, co za obiektywne uważał subiektywnie reżim, który w odpowiednim momencie dorwał się do władzy. Patrz rozdział 2.1.2, ten o nowym, wspaniałym świecie obiektywnej prawdy.

O ile zdążyłem się zorientować, głupcam nazywasz explicite wszystkich wokoło, jeśli tylko powiedzieli lub napisali coś, czego twój geniusz pojąć nie potrafi. Jak rozumiem, działając według twojej statystyki, nazywasz teraz głupcami tych naukowców, których raczyłeś zaliczyć do mniejszości... Albo może w ogóle nie nazywasz głupcami naukowców, bo skoro ktoś jest na tyle idiotą, że w Boga wierzy, to na miano naukowca w ogóle nie zasługuje? Zastanów sie, filozofie nasz biblioteczny, co ty wypisujesz - i to w publicznej wypowiedzi.

Ale spróbujmy jednak sprowadzić tę rozmowę z racjomalistycznych obłoków na ziemię. Po pierwsze, pakowanie wszystkich naukowców do jednego wora ma niewiele sensu. Po drugie, wyniki badań statystycznych zależą od statystyka i aby wyciągnąć wnioski trzeba porównywać wyniki z różnych źródeł oraz dobrze się zastanowić nad metodą zastosowaną do uzyskania danych. Po trzecie, wiadomo, że im lepsze wykształcenie, tym człowiek ma większe możliwości zrobienia kariery, a to z kolei zwiększa prawdopodobieństwo zainteresowania się delikwenta stroną materialną bardziej niż stroną duchową. Po czwarte, błędy logiczne w rodzaju "ateista wie, a teista wierzy" są zbyt "subtelne" dla ludzi, którzy nie zwykli zastanawiać się nad szczegółami filozoficznymi - a takich naiwnych mędrców jest... no cóż, nie będziemy bawili się w statystyki, ale wiadomo, że naiwnemu łatwo wpaść w pułapke fajnie brmiącej półprawdy, szczególnie, jeśli ta półprawda kupiła sobie dobrą nazwę firmową (w tym przypadku "naukowość" - to się sprzedaje świetnie w światku spragnionym nauki).

3.3. Ad III: "Irracjonalizm naukowego ateizmu, czyli jak się manipuluje owcami"

Komentarze do tego rozdziału daruję już sobie i prostować krzywizn tu nie zamierzam. Po prostu nie czuję się klasykiem filozofii katolickiej, nie widzę więc żadnego powodu, żeby brać do siebie Agnosiewiczowe dywagacje na temat katomanipulacji. Nieśmiało proponuje, że jeśli pan Agnosiewicz raczy wypowiadać się na mój temat, to żeby nie generalizował o mnie na podstawie wypowiedzi osób, którymi nie jestem, lecz żeby odnosił się wprost do moich poglądów. Masz pan okazję ze mną pogadać, to gadaj pan ze mną, a nie z tymi, co z panem gadać nie chcą, nie mogą, albo nie potrafią. OK?

Niniejszym wywalam więc resztę artykułu do kosza jako obojętne mi serdecznie sweeping generalization. (A może pan Agnosiewicz uważa, że potrafi pokazać, jak to wuj baca owieczkami manipuluje - niech więc spróbuje nam taki filmik z hal zbójeckich wyświetlić i wtedy o tym pogadamy, bo wuje w kaszę dmuchać sobie nie dają.) Pozostałą część proponuję natomiast przedyskutować krok po kroku na forum. Według zasad: jeden posting, jeden temat, jedna strona. I tak tych tematów - i związanych z każdym głębokich nieporozumień - zebrało nam się tyle, że chyba prędzej starość paluchy mi usztywni, niż przez wszystkie przejdziemy do końca!

1. Ateizm jest tak samo "naukowy", jak katolicyzm jest "powszechny" - w pięknej nazwie.
2. Prawidłowo sformułowany ateizm i prawidłowo sformułowany teizm są równoważne poznawczo na każdym poziomie naukowym i filozoficznym.
3. Agresja i buta "racjonalistów" bierze się z zastąpienia racjonalizmu racjomalizmem, czyli z fanatycznie silnej wiary w swoją rację. Wiary nieuświadomionej (traktowanej jako obiektywna wiedza) i transcendującej zarówno naukę jaki i fundamentalną logikę, a przez to równoważnej fundamentalizmowi religijnemu.
4. Wiara w zbyteczność wiary przenosi góry. Góry pustosłowia i niezrozumianych acz starannie wyuczonych na pamięć książek.
5. Przeczytać a zrozumieć to zupełnie nie to samo. Nawet po dwudziestu pięciu latach studiowania gry na skrzypcach u najlepszych wirtuozów świata trudno mówić "umiem grać na skrzypcach", jeśli przez cały ten czas nie wzęło się skrzypiec do rąk...

1. "Wyginania druta"": artykuł Mariusza Agnosiewicza na stronie Racjonalisty (do dzis jedyna znana mi odpowiedz M.A. na powyzszy tekst)
   http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,2102
2. "A propos Kołakowskiego...": wątek dyskusyjny na Forum Racjonalisty
   http://www.racjonalista.pl/forum.php/forum.php/s,749
3. "Brzytwą w Dogmaty": artykuł Jarka Dąbrowskiego na stronie Wuja Zbója

http://www.geocities.com/jarkowi/articles/brzytwaWDogmaty.htm
4. "Do 'Wuja Zbója'": wątek dyskusyjny na Forum Racjonalisty
   http://www.racjonalista.pl/forum.php/s,358
5. "Nienaukowość naukowego ateizmu": artykuł Jarka Dąbrowskiego na stronie Wuja Zbója
   http://www.geocities.com/jarkowi/articles/Ateizm/freethinkers.html
6. "O tzw. naukowym atezmie i teologii wojujacej": artykuł Mariusza Agnosiewicza na stronie Racjonalisty
   http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,2046
7. Racjonalista: serwis Racjonalisty http://www.racjonalista.pl/
   
8. Wuja Zbój: strona Wuja Zbója

wujzboj.republika.pl